1 Ocak 2014 Çarşamba

Bilgisayar Final

                  OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE SINIF DIŞI 
                                                   ETKİNLİKLER

  Öğretim, sınıf ve okulda olduğu kadar, okul ve sınıf dışı etkinlikler yoluyla da verilebilmektedir. Okulda verilen derslerin eksik bıraktığı bazı noktalardaki yönleri tamamlamak amacıyla planlanan akademik, pratik ve hayatı değerdeki eğitsel faaliyetlere 'sınıf dışı etkinlikler' denmektedir. Çocuklara sadece bilgi aktarmak onların yaratıcı, üretken, paylaşımcı, kendine güvenen ve kendini sürekli geliştiren bireyler olmaları için yeterli olmayacaktır. Bundan dolayı çocukların yeteneklerini keşfetmek, var olan becerilerini ortaya çıkarmak ve çocukları her yönüyle geliştirmek için sınıf dışı etkinliklerden yararlanılır. Sınıf dışı öğrenme sağlayan bu etkinlikler, çocukların sosyalleşmesi ve toplum içinde rol almalarını sağlayan deneyimler kazanmalarına yardımcı olmaktadır. Ayrıca öğretmenler de sınıf dışı etkinlikler sayesinde çocukların ilgi ve ihtiyaçlarını daha iyi belirleyip, onlarla iletişimini daha da güçlendirebilir. Öğretmenler, öğrencilerin gelişimini sağlamaya yönelik çeşitli etkinlikler yoluyla öğretim sürecinin geliştirilmesine çaba göstermelidir.Gezi, gözlem, sergi, proje vb. etkinlikler sınıf dışı etkinliklerdendir.

          - GEZİ -
     Okul veya sınıf çalışmalarını tamamlamak ve pekiştirip, daha anlamlı kılmak için, eğitimde yer alan konuları doğal ortamlarında görmek ve okulla yaşam arasındaki bağı kurmak amacıyla yapılan planlı ziyaretlerdir.Eğitsel ders gezileri, sınıftaki çalışmaların daha da pekişmesi, yaşamın gerçekleriyle karşılaştırılmasını sağlayarak eğitimin zenginleştirilmesine yardım edecektir. Gezi basit bir ziyaretten ibaret olmamalıdır. Çocuk bu gezilerden her anlamda olumlu faydalanıp, hayata ilişkin değerler kazanmalı ve bunları anlamlandırmalıdır.



     Bir eğitsel gezi şu aşamalardan oluşmaktadır;
Planlama: Bu aşamada gezinin amacı, öğrencilere sorulacak sorular, gezide dikkat edilmesi gereken noktalar saptanmalıdır.Öğretmen gezinin her aşamasını belirleyip, bu konuda aileleri de bilgilendirmelidir. Geziyi anlamlı kılmak için, çocukları her anlamda geliştirmeyi amaçlayan yerler belirlenmelidir. Öğretmen, geziye dair tüm planı dikkatle belirleyip, olumlu sonuçlar elde edilmesi için dikkatli olmalıdır. 
Uygulama: Belirlenen hususlar doğrultusunda gezi sonrasında öğrencilerin dikkatleri çekilmeli, tüm geziye katılanların planlanan davranışlara ulaşmaları sağlanmalıdır. Gezi sırasında öğrencilerin güvenliği çok önemli olduğundan bu konuya çok daha fazla önem verilmelidir.
Gezi sonrasında tartışma, değerlendirme ve özetleme: Gezi dönüşünde elde edilen veriler özetlenmelidir ve çocukların gezi hakkında görüşleri alınmalıdır. Onların elde ettiği kazanımları elde etmek için çocuklarla gezi hakkında sohbet edilip, çocuklarla konuya ilişkin tartışmalar yapılmalıdır. 
   Gezi etkinliklerinin birçok faydası vardır. Çocuklar işlenen konuya ilişkin tecrübeler edinerek, konuyu anlamlandırırlar. Çocuklar görerek, yaşayarak öğrenirler. Tüm  bunların yanında bazı zor yanları da vardır. Çünkü çocukların güvenliği için sorumluluk alınacaktır ve aksilik olmaması gerekmektedir. Gezi için konuya ilişkin yer seçmek zordur ve çocuklara fayda sağlayıcı nitelikte olması için titizlik gösterilmelidir. Bundan dolayı planlarken tüm  bu detaylar göz önünde bulundurularak, gezi yeri belirlenmelidir.



              - GÖZLEM -
  Gözlem, sistemli olarak önceden hazırlanmış, neyi aradığını bilen ve tanımlanmış bir yaklaşımla çizelgeler ve ölçekler kullanarak bir durumu veya oluşumu duyularla izleyerek veri toplama işlemidir. Gözlemde çocukların algı ve dikkatin gelişmesi çok önemlidir. Gözlem, her çocukta var olan araştırma eğiliminin değerlendirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Çocuklar müze, kütüphane gibi çeşitli kurumlarda;dağ, orman gibi yerlerde doğrudan gözlem yaparak, bilgi toplarlar. Gözlem çalışmaları, birden fazla duyuya hitap edip, inceleme fırsatı verirken aynı zamanda gözlemlenen konuyu kavratan, öğretimi kolaylaştıran en etkili öğrenmeye destek sağlayan yollardan biridir.
     Gözlem Yapmanın Aşamaları
Planlama: Gözlemin ne için yapılacağı yani amacı belirlenerek, süresi ve nerede yapılacağına ilişkin ayrıntılar belirlenmelidir.Gözleme ilişkin bir form geliştirilerek, ailelerin ve çocukların da planlama aşamasına katkısı sağlanmalıdır. 
Gözlem ve Kaydetme - Uygulama : Bu aşamada planlamalar uygulanmaktadır. Gözlem için doğal ortam bozulmamalı, nasıl ise o şekilde yapılmaya devam edilmelidir. Gözlem objektif bir tutumla ele alınmalıdır. Gözlem sırasında notlar alınarak, bilgiler kaydedilmelidir. Aynı durum farklı öğrenciler tarafından da gözlemlenerek, sonuçlar karşılaştırılmalıdır. 
   Gözlem sonucunda gözlem sonuçları değerlendirilerek, karşılaştırılmalar yapılmalıdır. Gözlem çalışmaları çocuklara sadece bilgi elde etme ve yorumlamadan ziyade bilgiyi yapılandırma anlamında da temel beceriler kazandırır. Gözlem sırasında birçok duyuya hitap edildiği için sağlam ve kalıcı bilgiler oluşur. Bütün  bunların yanında ise, çocuklar çevrelerine ilişkin bilgi ve tecrübe sahibi olurlar ve daha iyi gezme, gözleme ve öğrenme fırsatı bulurlar.



          - DEFİLE / KERMES -
Okulda gerçekleştirilen çalışmaların, uygun zamanlarda ve gereken şartlar sağlandıktan sonra defile, sergi ve kermes yoluyla topluma tanıtılmasıdır. Okul içi defile ve kermesler, belirlenen bir hafta boyunca eğitim kurumu ve çevre birlikteliğini en üst düzeyde sağlayacak biçimde düzenlenir. Defile ve kermeslerden elde edilen gelirler yine okul ve öğrenciler için kullanılabilir. Çocukların sosyal ilişkilerini kuvvetlendirmenin yanında,  çevreyle etkileşimleri de artmaktadır.Ayrıca öğretmen, öğrenci ve çevre etkileşiminin en üst düzeye ulaştırılması ve öğrenmeye özendirilmesi amaçlanmaktadır. Defile ve kermes çalışmaları , okul öncesi dönemde çocukların ve ailelerin birlikte aktif olarak katılabilecekleri etkinliklerdir. Çocukların birbiriyle ve çevredekilerle etkileşimleri kuvvetlenmek de ve hayata dair tecrübe kazanmaktadırlar.
  


           - SERGİ - 
Sergiler, bireylerin gezerek görmeleri ve tanımaları için fırsat vermekle birlikte, birçok çalışmaların resim, maket vb. eserlerin izleyicilere sunulmasını sağlanmaktadır.Eğitimde çocukların, öğrenme sürecinde ortaya koydukları ürünlerin değerlendirildiği, etkinliklerin paylaşıldığı ve grupla çalışmaya da destek veren ilgi çekici çalışmalardır. Ortaya konulan çalışmalar sırasında çocuklar her anlamda gelişmektedir ve bunun sonucunda eserlerinin sergilenmesi onları daha da motive edecektir. Çocukların yaptığı çalışmalar, duygu ve düşüncelerini anlamamıza dair ipuçları da vermektedir. Sergi, sınıf içi etkinlikleri pekiştirme amacı güder. Çocuğun yaratıcılığı, üretkenliği, becerisi geliştirilir ve paylaşımcılığı artar. Sergiler duyu organlarına hitap etmekle birlikte görsel anlamda da önemli olan öğrenim yaşantılarıdır.  Çocuklar sergiye hazırlanırken planlı iş yapma alışkanlıklarını ve sosyal ilişkileri de geliştirir.Sergi gezmeleri sırasında da öğrenme gerçekleşmektedir. Çocukların aktif katılımını, estetik duygusunu, yorum ve eleştiri yapma becerilerini geliştirir. Sınıflarda veya okullarda yapılan sergiler, genelde her dönem ya da yıl sonunda yapılır. Sergi, iyi plan, kapsamlı bir hazırlık, tüm çocukların katılımının sağlanacağı bir organizasyon, zaman ve ciddi bir emek ister. Kısacası sergiler hem yapılan çalışmaların sergilenmesi hem de çocukların öğrenmesini kolaylaştırmak açısından kullanılan bir etkinlik türüdür.




        - PROJE, GÖZLEM VE SORUMLULUK - 
Yaratıcılık ve bilimsel çalışma alışkanlığı sağlayan çalışmalardır. Çocukları düşünmeye, incelemeye ve araştırma yapmaya yönlendirir. Proje çalışmaları çocukların işbirliği içinde çalışmalarını ve kendi bireysel sorumluluklarını taşımak anlamında katkı sağlamaktadır. Proje çalışmaları çocukların yaparak, yaşayarak öğrenmelerini sağlamaktadır. Bireysel gelişimi sağladığı gibi çocukların grup içinde paylaşım,sorumluluk gibi beceriler kazanmasına da yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla grup çalışmaları ve işbirliği anlamında yardımcı olan projeler okul öncesi dönemde büyük önem taşımaktadır. Ayrıca ödevler, okul öncesin de görev ve sorumluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.Görev ve sorumluluklar yerine getirilmesi gereken zihinsel ve bedensel etkinliklerdir. Hem derste işlenenlerin pekişmesi hem derse hazırlık anlamında büyük ölçü de yarar sağlamaktadırlar. Çocuklara verilecek görev ve sorumluluklar kazanımlara uygun olmalıdır. Verilen ödev ve projeler, yapılabilecek içerikte ve çocuğun düzeyine uygun olmalıdır. Ayrıca bu tür faaliyetler çocuğu geliştiren, görev ve sorumluluk kazandıran niteliktedir. Bu tür çalışmaların eğitsel değeri olmakla birlikte, çocuğun gelişimine de büyük oranda katkı sağlamaktadır. Ayrıca bunlarda anne-baba desteği alınmalı ve çocukların durumu hakkında aileler bilinçlendirilmelidir. Ödevler çocuğun gelişimine katkı sağlayacağı gibi çocuklara sorumluluk duygusu, grup çalışması ve bilinci gibi davranışlar da kazandırmaktadır. 




                   - TİYATRO -
Tiyatro, çocuklara dayanışmayı öğretmektedir. Tiyatro, birlikte yapılan  bir sanat faaliyetidir ve görev alan çocuklar birlikte bir işi başarmayı, dayanışmayı ve birbirine destek olmanın önemini kavramış olurlar. Çocuk seyirci olarak katıldığı tiyatrolarda görerek bazı şeyleri kavrayabilir. Bunun yanında tiyatrolarda rol almaları, yaratıcılıklarını geliştirip, kendini ifade etmelerine yardımcı olacaktır. Çocukların içinde var olan yaşam, içtenlik duygularını, işbirliği ve yardımlaşma kavramının gelişmesini sağlar. Çocukların zihinsel gelişimini, dil gelişimini ve yaratıcı düşünme yeteneklerini geliştirmekle birlikte çocuklara sorumluluk bilinci kazandırarak, iş birliği bilincinin kazanılması  gibi konularda da destek olmaktadır.  Yaratıcı drama gibi etkinlikler, çocukların kendilerini ifade etme açısından ve onların hayal gücünü geliştirmesi açısından yarar sağlamaktadır. Çocuklar kendilerini ifade ederek, bir şeyler öğrenmektedir.Çocukların tiyatro da rol almalarından ziyade kendi yaşlarına uygun tiyatrolara gitmeleri de onlara büyük anlamda katkı sağlayacaktır. Çocuklar izledikleri tiyatrodaki bilgileri görsel olduğu için daha da iyi pekiştireceklerdir ve hayal güçleri daha da gelişecektir. Kendi görev aldıkları tiyatrolar ise, onlara hem sorumluluk bilinci hem de yaratıcı ve düşünme yetilerini geliştirme anlamında katkı sağlayacaktır. 



        Tüm bu sınıf dışı etkinlikler çocukların zihinsel, duyusal gelişimlerini sağlamakla birlikte onların hayal güçlerini de desteklemektedir. Sınıfta verilen eğitime ek olarak bu etkinliklerin gerçekleşmesi hem sınıf içindeki faaliyetleri geliştirmekte hem de çocukların gelişimine katkı sağlamaktadır.Çocukların zihinsel faaliyetlerini ve hayata ilişkin bilgiler edinmesinin yanında, hayal güçlerinin sınırlarını da zorlamaktadır. Kısacası yapılan sınıf dışı etkinlikler hem okuldaki eğitime hem de çocukların kendi gelişimlerine büyük katkı sağlamaktadır ve oldukça önemli ve uygulanması gereken etkinliklerdendir.   

            Kaynaklar

Okul Öncesi Eğitime Giriş Kitabı - Pegem Akademi Yayınları 
http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sivaz05/projeler/akor/Html/ders_disi_etkinlikler.html
http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6zlem